Bajki - wiadomości wstępne

Po lekturze bajek można odnieść wrażenie, iż wyłania się z nich dość ponury obraz rzeczywistości oraz głębokie wady Polaków. Wizja ta zostaje jednak przez poetę złagodzona humorem i użytą satyrą. Bajki ujmują też czytelnika swą prostolinijnością, prostotą, jasnością konstrukcji.

Zbiór bajek został wydany przez Krasickiego w 1779 roku. Zawarte zostały w nim bajki krótkie, epigramatyczne, nawiązujące do motywów ezopowych. Bajki należały do ulubionych gatunków uprawianych przez poetę – pisał je do końca życia, publikował również w czasopiśmie Co tydzień. Te bajki, które nie zostały zawarte w cyklu opublikowanym w 1779 roku, zostały później, po śmierci Krasickiego, wydane przez Dmochowskiego w zbiorze Bajki nowe. Były to już bajki nieco inne – dłuższe, narracyjne, oparte na wzorach La Fontaina.

Głównymi motywami, które można odnaleźć w bajkach Krasickiego, są: elementy moralizatorskie, wytykanie wad społecznych, ale również niezadowolenie z kondycji, w jakiej znalazło się polskie społeczeństwo. Bajki ukazują nie tylko działanie praw, jakimi kierują się ludzie, ale także skutki postępowania według zasady homo homini lupus (człowiek człowiekowi wilkiem). Krasicki stara się więc postawić w roli obserwatora – moralisty, śmiejącego się z ludzkich wad, głupoty i pospolitych przywar. Stara się jednocześnie wskazywać właściwe metody postępowania.

Można powiedzieć, iż bajki tworzone przez Krasickiego charakteryzują się prostotą i lapidarnością, a przez to wielką precyzją w opisywaniu i obrazowaniu wad widzianych w świecie. Jak mawiał sam autor, bardzo ważnym elementem musiał być dowcip, który stał się podstawowym elementem oświeceniowego moralizatorstwa.

Bajki zawierają różne typy postaci, będące przedstawieniem wad i przywar, które zostają następnie napiętnowane. Krasicki ostrze krytyki wymierza przeciwko pysze, głupocie, arogancji, naiwności, chwiejności poglądów. W kilkuwersowych bajkach w sposób mistrzowski rysuje fabułę, bohaterów umieszcza w sytuacyjnych scenkach, by w bardziej obrazowy sposób wskazać na niedostatki ludzkich charakterów. Krasicki jest więc moralistą, parenetykiem, który chwilami bardzo pesymistycznie ocenia kondycję ludzkiej natury. W morałach zawartych jest wiele prawd o ogólnym charakterze, prawd filozoficzno-moralnych,

  Dowiedz się więcej